Miasto i Gmina Olesno

Olesno, stolica powiatu, leży w północno - wschodniej części województwa opolskiego na skraju Wyżyny Śląskiej.
Jest ważnym, choć skrajnie położonym, węzłem komunikacyjnym, przez który przebiega droga krajowa nr 11 Bytom - Lubliniec - Olesno - Kluczbork - Poznań oraz drogi wojewódzkie nr 494 Częstochowa - Olesno - Opole, nr 487 Olesno - Praszka - Byczyna i nr 901 Olesno - Dobrodzień - Gliwice. Układ promienisty wymienionych dróg, zbiegających się w mieście, zapewnia dobrą obsługę gminy w relacjach zewnętrznych i wewnętrznych. Powiązania zewnętrzne wspomaga linia kolejowa Katowice - Lubliniec - Olesno - Kluczbork - Poznań.

Pod względem fizyczno-geograficznym gmina leży na pograniczu Równiny Opolskiej i Wyżyny Woźnicko - Wieluńskiej.

Sieć wodną tworzą rzeki: Stobrawa, Prosna, Liswarta. Zbiorniki wodne Kucoby i Stare Olesno udostępnione są turystom.

Elementem wyróżniającym gminę Olesno wśród gmin opolskich jest wysoki udział lasów (42%). Lasy gminy Olesno należą do kompleksu lasów Stobrawsko - Turawskich podlegających ochronie.

Gmina Olesno dominuje w powiecie oleskim potencjałem ludnościowym i usługowym.

W granicach administracyjnych gminy leży 18 sołectw.

Olesno jest jednym z najstarszych miast Śląska. Wykopaliska archeologiczne dokumentują ślady osadnictwa jeszcze z epoki neolitu. O rozwoju osady decydowało jej dogodne położenie na styku szlaku 'BURSZTYNOWEGO' od Bałtyku na południe i szlaku 'KRÓLEWSKIEGO' prowadzącego z Krakowa do Wrocławia i dalej na zachód. Pierwsza wzmianka źródłowa o Oleśnie znajduje się w dokumencie erekcyjnym kościoła pod wezwaniem św. Michała wystawionym przez biskupa Wawrzyńca w 1226 roku. Z dokumentu tego wynika, że wcześnie istniała już w Oleśnie komora celna stanowiąca własność biskupa wrocławskiego. Działała także mennica książęca. Miasto należało do książąt z linii Piastów opolskich: Kazimierza I, a po jego śmierci w 1229 roku - Henryka Brodatego, księcia wrocławskiego, pana całej ziemi opolskiej. Pod jego władaniem Olesno było grodem kasztelańskim. Informacja o umocnieniach miasta (otoczenia murami) pochodzi z 1395r. Rozwój Olesna nastąpił po 1450 roku, kiedy to książę opolski Bernard przeniósł tu swoją rezydencję.

Miasto kilkakrotnie zmieniało swoich właścicieli, przechodząc kolejno pod władanie Hohenzollernów, Habsburgów a następnie Prus.

W końcu średniowiecza zamieszkiwało je około 700 osób (dla porównania Cieszyn liczył wówczas 400, Rybnik 300, Strzelce Opolskie 500 mieszkańców).

Ludność Olesna cierpiała wskutek licznych klęsk żywiołowych, epidemii i następstw wojen. W okresie od XV do XVIII wieku miasto kilkakrotnie płonęło, dotkliwe ślady pozostawiły: wojna trzydziestoletnia, wojny śląskie, przemarsz wojsk napoleońskich. Panująca w mieście w 1790 roku epidemia dżumy pozostawiła przy życiu około 90 mieszkańców. Miasto było jednak zawsze odbudowywane i stopniowo powiększyła się liczba jego mieszkańców. Do drugiej połowy XIX wieku pełniło rolę prężnego ośrodka gospodarczego i kulturalnego północnej części Górnego Śląska. Rok 1945 zastał Olesno w większości zniszczone ale mimo to zostało odbudowane.

Na terenie Olesna odbywają się liczne imprezy sportowe i rekreacyjne, m.in. Ogólnopolskie i Międzynarodowe Mistrzostwa w Gimnastyce Artystycznej, Ogólnopolskie Biegi Uliczne, Ogólnopolski Turniej tańca Towarzyskiego oraz Międzywojewódzki Przegląd Teatrów lalkowych. Corocznie w lipcu odbywają się Dni Olesna.

Obecnie, odzyskawszy ponownie funkcję ośrodka powiatowego, miasto spełnia rolę jego centrum administracyjnego i usługowo-handlowego. Jest także ważnym ośrodkiem produkcyjnym Opolszczyzny, w którym działa ok. 800 podmiotów gospodarczych.

Warto zobaczyć:

- Olesno: Ratusz - (1820-21) - siedziba Muzeum Regionalnego
- Olesno: kościół odpustowy św. Anny (1518 I cz. 1670 II cz.) przy trasie na Wieluń
- Świercze: pozostałości zespołu dworskiego z XIX wieku zawierające oficynę, czworak, spichlerz, wozownię, pozostałości parku
- Borki Wlk, Boroszów, Grodzisko, Sowczyce, Stare Olesno, Wachów: drewniane budowle sakralne
- okolice Leśnej: unikalny kompleks starodrzewu, w którym rosną wiekowe modrzewie, buki jawory, świerki i sosny
- okolice Starego Olesna: w rozlewisku strumieni Pieklisko i Wilcza Woda gnieżdżą się czarne bociany, kaczki krzyżówki, czaple siwe, można spotkać żurawie, bataliony i zimorodki